Onderzoek Discriminatie en Inclusie in de gemeente Asten

Inclusief sporten en bewegen

Om bij te dragen aan de doelstelling van passend, inclusief sport-, cultuur en vrijetijdsaanbod voor iedere Brabander, is SSNB door de provincie Noord-Brabant gevraagd om via een (verkennend) onderzoek in kaart te brengen wat er speelt op het gebied van inclusief sporten en bewegen in Nederland en meer specifiek in Brabant. In dit onderzoek hebben we gebruik gemaakt van deskresearch en interviews. De resultaten zijn verwerkt in een rapport wat momenteel ter bespreking bij de provincie ligt.

Eén van de gemeenten waarmee we spraken voor het onderzoek was de gemeente Asten. Toen we hoorden over een thema avond Discriminatie en Inclusie, wilden we daar graag meer van weten. En dus organiseerden we een afspraak met wethouder Janine Spoor, Gijs de Jong, commissielid burgers namens Samen voor Asten en Soekena Sabbar, commissielid namens CDA Asten-Heusden-Ommel.

Wat hebben discriminatie en Inclusie met elkaar te maken?

Het overlijden van George Floyd op maandag 25 mei 2020 maakte ook in de gemeente Asten iets los. En zette aan tot nadenken en actie. Natuurlijk niet alleen vanwege dit voorbeeld van mishandeling, ook omdat discriminatie een belangrijk thema is in het maatschappelijk debat. Niet dat discriminatie een duidelijk zichtbaar probleem is in Asten, maar deze gebeurtenis riep wel de vraag op: ‘Hoe inclusief zijn we nu eigenlijk in Asten?’

Op initiatief van de raadscommissie Burgers is in april 2020 een werkgroep aan de slag gegaan om een thema-avond voor de raad te organiseren over Discriminatie en Inclusie. Een enquête onder de inwoners voorafgaand aan de thema avond, moest duidelijk maken in hoeverre dit onderwerp bij de inwoners leeft en een spiegel voorhouden. Want je kunt wel denken dat iedereen voldoende mogelijkheden heeft om mee te praten en mee te doen in de lokale samenleving, maar is dat ook zo? In hoeverre is er, bewust of onbewust, toch sprake van discriminatie of uitsluiting? Op basis van geslacht, ras, leeftijd, religie, nationaliteit, sociale afkomst, beperking, ziekte of geaardheid? Kortom, is iedereen in Asten gelijk en behandelen we iedereen gelijk? Of in andere woorden: Hoe inclusief zijn we nu eigenlijk in Asten en wat kunnen we mogelijk beter doen? Dat het onderwerp leeft, bleek uit de respons. Die was nl. 70%.

Vanwege corona en de gerelateerde maatregelen werd de bijeenkomst meerdere keren uitgesteld, wat de werkgroep wel de mogelijkheid gaf om veel media aandacht te genereren. En dat resulteerde in een prachtige opkomst van zo’n 70 aanwezigen en niet alleen de usual suspects, maar juist ook veel nieuwe gezichten.

Vitale democratie

De gemeente Asten vindt het belangrijk dat niet alleen de gemeente, maar ook de burgers invloed hebben op maatschappelijke vraagstukken. Wethouder Janine Spoor: “Loslaten, niet pretenderen dat je alles weet dus vooral inwoners betrekken. Korte lijntjes en zorgen dat je deur altijd openstaat, zijn belangrijke randvoorwaarden.” Daarom nodigt zij inwoners, ondernemers en maatschappelijke organisaties uit om samen met de gemeente initiatieven te starten die bijdragen aan de realisatie van de maatschappelijke opgaven.

Thema avond Discriminatie en Inclusie

Uiteraard was dit ook de insteek van de thema avond Discriminatie en Inclusie. Tijdens rondetafelgesprekken konden de deelnemers (inwoners, verenigingen, scholen, professionals, maatschappelijke organisaties) hun ervaringen, vragen, suggesties etc. kwijt ten aanzien van de thema’s sport, welzijn & cultuur, horeca & bedrijven en onderwijs. Dit leverde mooie inzichten, aanknopingspunten en verbeterpunten op, maar ook veel goede voorbeelden en positiviteit. Alle politieke partijen hadden een rol die avond, bijvoorbeeld als gespreksleider bij de rondetafelgesprekken, dus de betrokkenheid vanuit de raad was groot.

Commissielid Gijs de Jong: “Door deze thema avond heb je beter in de gaten wat je allemaal kunt doen. Je hebt goede gesprekken gevoerd en inspirerende voorbeelden gehoord. Dit onderwerp zit nu wat meer tussen je oren waardoor je er toch sneller aan denkt als je in een beleidsvergadering zit, waarbij dit van belang kan zijn. Alleen praten heeft geen zin, maar praten heeft wel zin als je het daarna concreet maakt.”

De actiepunten die zijn voortgekomen uit deze themabijeenkomst worden meegenomen in het Beleidsplan Sociaal Domein. Tevens wordt de verbinding gelegd met het Sportakkoord en het Preventieakkoord, zodat vraagstukken integraal kunnen worden opgepakt.

Maak het persoonlijk

Sport is in theorie inclusief. Want sport verbindt en is universeel. Op veel plekken gaat dat ook heel goed, maar toch is er nog wel werk aan de winkel. Het is namelijk niet altijd en overal vanzelfsprekend. Een nieuwe Nederlander begrijpt bijvoorbeeld niet dat je bij een voetbalvereniging 2 x in de week moet trainen, dat je samen doucht en dat je vrijwilligerswerk doet. Dat door een bestuurslid laten uitleggen is best wel een ding. Dus waarom vragen we niet een ervaringsdeskundige, iemand met eenzelfde ervaring, om zo iemand als buddy te begeleiden. Die weet precies waar ‘de pijn’ zit en door mét mensen te praten in plaats van óver ze, wordt het allemaal een stuk geloofwaardiger.

Hoe verder

De gemeente Asten wil laten zien dat zij koploper is op het gebied van inclusief sporten. Waarom vormen we niet met een aantal gemeenten in deze regio een kopgroep die laat zien dat (inclusief) bewegen helemaal niet moeilijk hoeft te zijn? Laat het ons weten als je hier als gemeente bij aan wilt sluiten.

We moeten duidelijk maken waar de kracht zit en dat is niet altijd een nieuw veldje of hippe kantine. Door met elkaar de best practices per gemeenten of organisatie te delen. Maar ook het delen van de grootste mislukkingen is nuttig, want natuurlijk slaagt niet elk idee en de kunst is om daar van te leren. Zo kunnen we elkaar versterken. Want zien en horen is geloven.

Vooropgesteld: het mag geen papieren beleidstijger worden. Het moet juist luchtig en aantrekkelijk zijn. Wellicht kunnen we een Brabantse inclusietour organiseren. Ondanks dat plezier voorop staat, past competitie ook goed bij sport. Het kan leuk zijn om gemeenten te vergelijken: wat doe je goed, wat minder goed, waar zit dat in, hoe kun je verbeteren, etc. Bovenlokaal/regionaal samenwerken is waardevol.

Believers

Sport en bewegen is gezond, het is leuk, het verbindt en is universeel. Als believers weten we dat, voelen we dat. Maar hoe krijgen we anderen intrinsiek gemotiveerd, dat is de uitdaging. Eén ding weten we zeker: als iedereen zou sporten of bewegen, zou er minder huiselijk geweld zijn. Minder eenzaamheid en psychische kwetsbaarheid. Minder verveling. Minder drank en drugsgebruik. Dat moet toch de moeite waar zijn om er tijd en aandacht aan te willen besteden. Hoe kunnen we dit organiseren? Co-creatie en overleg mét betrokkenen is volgens ons een deel van de sleutel tot het buiten de gebaande paden denken om sport inclusiever te maken. Wij helpen je daar graag bij.

Uitdaging

Al eerder is gezegd dat sport inclusief is. Maar helaas is er nog altijd een grote groep mensen die niet beweegt en hoe krijg je in beeld wat er moet gebeuren om ervoor te zorgen dat ook zij gaan bewegen?

Marokkaanse vrouwen in beweging

Noud van Herpen, Programma manager SSNB, was in zijn vorige functie onderzoeker en docent Sportkunde aan De Haagse Hogeschool en heeft ervaring met dit vraagstuk in een lage SES wijk in Den Haag. Studenten gingen op een schoolplein het gesprek aan met ouders: sport of beweeg je, waarom niet/wel, et cetera. Uit die gesprekken kwam naar voren dat het lastig is om in de dagelijkse routine tijd vrij te maken om te sporten. Maar dat de kans veel groter zou worden als er een sportmogelijkheid was direct nadat ze de kinderen bij school hadden afgezet. Daarnaast was het voor een aantal vrouwen heel belangrijk dat ze vanwege hun geloof in een afgeschermde ruimte konden sporten, alleen met vrouwen én dat bijvoorbeeld flyers in het Marokkaans werden verspreid.

Dit bracht natuurlijk een aantal uitdagingen voor de gemeente met zich mee: het ging om een openbare ruimte dus afsluiten voor een bepaalde groep is lastig. En juist omwille van inclusie/ integratie wilden ze de flyer juist liever gewoon in het Nederlands verspreiden. Niettemin werd er toch samen met de vrouwen een sportactiviteit georganiseerd. Op dag één kwamen er tien vrouwen, op dag twee waren dat er al veertig omdat het als een lopen vuurtje rond ging. Op een bepaald moment moesten ze zelfs op zoek naar een andere ruimte. Er ontstonden WhatsApp groepjes met berichten als ‘Ik ga wandelen, wie gaat er mee’ en later ook ‘Ik heb een heggenschaar nodig, wie kan me helpen’. Dus de sociale cohesie werd steeds groter, super waardevol.

Rolmodel

Een ander aansprekend voorbeeld: een jongen in Den Haag was topspeler van FIFA en goede spelers hebben volgers. Hij werd ingezet als rolmodel. Als hij het bericht verspreidde: ‘Ik ben vanavond online. Kom je uit wijk x en wil je tegen mij spelen? Kom dan ook online’. Dan meldden zich niet alleen jongeren tegen hem wilden spelen, maar ook anderen om de wedstrijd online te kijken. De gesprekken die daar ontstonden waren zeer waardevol. Door vragen te stellen als: wat wil jij nou, wat vind je belangrijk, etc. kwam nieuwe informatie boven tafel. Tevens werden In Den Haag billboards van inwoners uit de wijk ingezet: https://www.instagram.com/haagssportkwartier/ en https://www.bureauvisueel.com/haagssportkwartier/. Deze billboards versterkten het gevoel van mee willen doen.

Natuurlijk kunnen in elke gemeente (bekende) inwoners (kopstukken, ambassadeurs, helden) op deze manier worden ingezet, gekoppeld aan specifieke doelgroepen. De vraag is: wat nodig is voor jouw gemeente, voor welke doelgroep wordt niet genoeg georganiseerd. In Asten is het lastig om jeugd in de basisschoolleeftijd en eerste klas van het voortgezet onderwijs te bereiken en interesseren om te gaan of blijven sporten en bewegen. Urban sporten lijken zich daar gemakkelijker voor te lenen. Een bekende topsporter of ander rolmodel uit Asten zou kunnen worden ingezet voor deze doelgroep.