Van de eerste bijeenkomst tot nu

De afgelopen zes maanden is er flink wat veranderd. Waar de jongeren aan het begin nog af en toe de kat uit de boom keken, is dat nu compleet anders. Veel van de veertien jongeren zijn uit hun schulp gekropen, hebben nieuwe mensen leren kennen én hebben een nieuwe plek gevonden waar ze zich prettig voelen.

De eerste tien weken van het project waren dan ook met name gericht op kennismaken met elkaar en zorgen dat de jongeren zich op hun gemak voelden binnen de groep. Daarnaast gingen de jongens samen met hun buddy’s een sportcarrousel in om verschillende sporten binnen de gemeente Roosendaal uit te proberen. Er werd onder andere gerugbyd, gevoetbald, gebasketbald en gehonkbald. Na de eerste tien weken konden de jongeren aangeven welke sport ze het allerleukst vonden om te beoefenen. In de tien weken daarna gingen de jongeren vervolgens, samen met hun buddy, op vaste momenten sporten bij de vereniging van hun favoriete sport.

Het levert ook de buddy’s veel op. Hugo was één van de buddy’s en heeft het project als zeer positief ervaren: “Ik vond twee dingen het allerleukst: de uitdaging met de taalbarrière én het spelen van verschillende spellen omdat daar het fanatisme van iedereen naar boven kwam. Het was aan het begin dus zeker even wennen om elkaar beter te leren kennen, mede omdat ze nog maar gebrekkig Nederlands spreken, maar uiteindelijk heb ik er heel veel van geleerd”.

Natuurlijk is het wennen en zoeken, want er is niet alleen sprake van een kleine taalbarrière. Er is ook sprake van een cultuurverschil, maar ook daar leren ze veel van elkaar. Maxime “Ik vond de communicatie met de jongens goed gaan, ondanks dat ze niet altijd hun afspraken nakwamen. Dat heeft mogelijk ook te maken met het cultuurverschil én de leeftijd van de jongeren. Ze waren dan ook niet altijd even gemakkelijk te begeleiden. Maar het plezier van de jongens maakte vervolgens ook gelijk weer heel veel goed”.

Een project vol impact

Wereldmeiden – Wereldgozers kent grote impact, zowel op sportief als sociaal vlak. Maxime: “We merken iedere week meer dat dit project écht impact heeft. De jongeren leren elkaar en elkaars cultuur beter kennen én staan er zo bijvoorbeeld (vaker) bij stil welke dingen de jongeren met vluchtelingenstatus allemaal hebben meegemaakt of uit welke thuissituatie zij komen”. De laagdrempeligheid van het hele project zit hem in de sport, want dat is universeel. “Door die sportieve activiteiten merken we dat het voor de jongeren met vluchtelingenstatus steeds gemakkelijker gaat om hun plekje te vinden in onze samenleving. In Roosendaal vinden we daarnaast ook nog eens gelijk de goede verbinding met de verenigingen”, aldus Maxime.

Een najaar vol Wereldmeiden – Wereldgozers MDT

Maxime: “We startten in september met 2 rondes, en draaien dan zowel een ronde Wereldmeiden als een ronde Wereldgozers. Wat we van de afgelopen ronde hebben geleerd is dat we vanaf het najaar de sporten in de sportcarrousel sneller en meer afwisselen. Het bezoek aan de verenigingen komt dan pas in de laatste vijf weken aan bod”.

Daarnaast gaan ze er in Roosendaal op inzetten om het project te laten draaien in alle Internationale Schakelklassen (ISK) in Roosendaal, dat komt neer op 8 klassen vol jongeren die via dit project zich meer thuis gaan voelen in Roosendaal én nieuwe mensen leren kennen.

Wat is dat nou precies?

Dat is wat ik veel hoor als ik het ergens over dit onderwerp mag hebben. “Ik dacht dat we gingen kijken hoe wij als club ook een G-elftal kunnen opzetten”. “Ik dacht dat je ons ging vertellen dat we een regenboog vlag op moeten hangen” (nu zal ik het woord “moeten” sowieso niet snel gebruiken) of “Ik dacht dat je ons ging vertellen waar we een groep senioren kunnen vinden voor onze walking sports activiteit”. Je begrijpt het waarschijnlijk al… Dat vertel ik eigenlijk nooit!

Ik vind het namelijk belangrijk om je eerst wat meer kennis en gevoel te geven over wat die containerbegrippen betekenen. Zodat je uit je tunnel(visie) kunt stappen en breder naar het thema inclusie in de sport kunt kijken. Zodat we het niet alleen hoeven te hebben over mensen voor wie sport minder vanzelfsprekend is, maar eigenlijk over iedereen. Dus voor ik verder ga, laat ik het eens hebben over die definities.
In Nederland hebben we het vaak over Diversiteit en Inclusie. In de (voornamelijk) buitenlandse literatuur gaat het overigens vaker over Diversity, Equity and Inclusion (DE&I). Helaas zijn er voor deze termen geen eenduidige definities te beschrijven. Toch ga ik ze hier wat meer voor je duiden:

• Inclusie: Afgaand op de vele verschillende definities van inclusie (want die zijn er) lijken een aantal kenmerken essentieel onderdeel van het begrip inclusie. Zoals het bewustzijn van verschillen, het aangaan van gelijkwaardige en wederkerige relaties en gelijke kansen en mogelijkheden (insluiting in plaats van uitsluiting). Wat ook vaak terugkomt in definities is de mogelijkheid om mee te kunnen doen en erbij te horen.
• Diversiteit: Diversiteit gaat over alle mogelijke aspecten waarop mensen van elkaar (kunnen) verschillen. Dit zijn dus zowel zichtbare, als niet zichtbare verschillen. Denk aan leeftijd, etniciteit, kledingstijl maar ook normen en waarden, sociaal economische positie en (geloofs)overtuigingen.

Wil je meer weten over deze twee begrippen? Lees dit essay van Movisie dan eens. 

Waarom blijkt het soms lastig?

Net zoals in andere sectoren, dus eigenlijk in de hele maatschappij, hebben we het ook in de sport veel over inclusie en diversiteit. We willen dat iedereen erbij hoort. Tóch lukt dat nog niet altijd. Eén van de verklaringen kan de “inclusie paradox” zijn, maar wat is dat precies?

De inclusie paradox is een vrij complex begrip, maar ik doe graag een poging het begrijpelijk uit te leggen. Een paradox is eigenlijk een uitspraak die iemand doet waarbij hij zichzelf tegenspreekt. Hier begint dat al bij het begrip verenigen, want het woord verenigen is in essentie al helemaal niet inclusief. Sport & Strategie legde dat in dit artikel al eens uit. In het kort:

We kennen verenigingen al sinds de negentiende eeuw. Toen was het zo dat vooral mensen “van stand” samen kwamen en gezamenlijk (sportieve) activiteiten ondernamen. Dat is niet zo gek, want de term “verenigen” betekent letterlijk: Het samenbrengen van en/of verbinden van gelijkgestemden. Er werd dus gezocht naar mensen met even veel rijkdom, dezelfde opvattingen, dezelfde leeftijd etc. Binnen de vereniging uit de negentiende eeuw was er dus weinig diversiteit en inclusie.

Tegelijkertijd ontstond de nieuwe olympische gedachte “meedoen is belangrijker dan winnen”. Mensen, die zich niet binnen de kringen van mensen van stand bevonden, werden hiermee plots aangemoedigd om deel te nemen aan sportieve activiteiten. Maar het karakter van de verenigingen in die tijd veranderde niet mee. We stelden dus onze vereniging open voor anderen en moedigden hen aan mee te doen, maar die mensen voelden zich niet altijd thuis door het exclusieve karakter wat al binnen de vereniging bestond.

Wanneer we dit vertalen naar het nu: het ene deel van het bestuur vindt mogelijk dat de club meer open moet staan voor nieuwe leden, extra aanbod en creatieve ideeën. Het andere deel is bang dat het huidige ledenbestand daardoor minder gaat sporten of zich minder verbonden voelt met de club (bijvoorbeeld in het geval van overbezette velden of ogenschijnlijk onoverbrugbare cultuurverschillen speelt dit extra). We willen dus dat iedereen meedoet en zich welkom voelt, maar zijn daarnaast heel loyaal naar de “eigen groep” zoals die nu is.

We vinden het dus ook in sport nog vaak lastig om iedereen erbij te laten horen. Aan de andere kant wordt steeds vaker, maar nog te langzaam, opgemerkt hoeveel het ons allemaal op kan leveren als we aan de slag gaan met inclusie en diversiteit op onze eigen club!

Wat levert het dan op?

Door wat vaker je inclusie- en diversiteitsbril op te zetten kun je ervoor zorgen dat jouw club een fijne plek wordt en blijft voor iedereen. Waar verschillen en verschillende perspectieven niet alleen welkom zijn, maar juist ook gevierd worden. Waar nieuwe (groepen) mensen niet worden geweerd, maar juist worden binnen gehaald om de stem van de minderheid te horen. Waar je van en met elkaar kunt leren, door open vragen aan elkaar te stellen. Waar in kansen wordt gedacht in plaats van in uitdagingen. En waar je samen kunt genieten van (zeg nou zelf) het mooiste wat er is: sporten en bewegen!

Tot slot houden we ons dagelijks bezig met projecten voor verschillende groepen voor wie sporten en bewegen minder vanzelfsprekend is. We zijn bijvoorbeeld provinciaal coördinator van het Volwassenenfonds Sport & Cultuur en Wereldmeiden – Wereldgozers MDT, waar we vanuit gemeenten Roosendaal en Eindhoven inspirerende verhalen terugkrijgen. Daarnaast zijn we het provinciale aanspreekpunt/coördinator van Uniek Sporten Brabant voor mensen met een beperking. Dit doen we in samenwerking met de Provincie Noord-Brabant en BrabantSport.

Imke over haal rol

Maar eerst kort iets over de rol van de lokale projectleider. Als lokale projectleider zorgt Imke ervoor dat alles binnen de gemeente Eindhoven soepel verloopt. Ze is bijvoorbeeld dé schakel in het contact tussen SSNB en de gemeente Eindhoven, onderhoudt contacten met de verschillende sportaanbieders en schakelt met scholen. Daarnaast zorgt Imke ervoor dat alle activiteiten goed georganiseerd zijn en dat bij die activiteiten vervolgens voldoende ruimte en materialen aanwezig zijn. Én ze is natuurlijk aanwezig wanneer de jongeren in de sportcarrousel een nieuwe sport aan het uitproberen zijn. Maar voor al die inspanningen, krijgt ze vervolgens heel veel energie vanuit de jongeren terug: “Ik kan niet anders zeggen dan dat ik steeds energie krijg als ik zie hoe enthousiast de jongeren meedoen aan alle verschillende lessen. Dat die jongeren bijna niet kunnen wachten tot dat ze weer mogen gaan sporten”.

En ook voor de jongeren levert het project heel veel op. Een van de docenten omschreef het als volgt: “Het is voor de jongeren een hele ervaring. En dan hebben we het niet alleen over de kennismaking met de diverse sporten. Er wordt veel zelfredzaamheid van de deelnemers gevraagd. Denk aan het contact leggen met de Nederlandse meiden, het wennen aan het cultuurverschil en het ontdekken van verschillende sporten en het Nederlandse verenigingsleven. Dat vraagt natuurlijk iets van de meiden.”

Ondanks het (sportieve) succes van het project, zijn er ook verschillende leerpunten die worden meegenomen richting de nieuwe ronde van Wereldmeiden en/of Wereldgozers die vanaf najaar 2024 start(en). Imke: “We merkten bijvoorbeeld op dat sommige meiden toch iets langer de tijd nodig hadden om even te wennen aan de buddy’s, en andersom. Dit had bijvoorbeeld te maken met de kennis van de taal van de deelneemster. We hadden van tevoren niet ingeschat dat het wennen aan elkaar (buddy’s en deelneemsters) zo lang duurde als dat het nu deed. Die informatie nemen we voor de volgende keer mee”.

Wereldmeiden-Wereldgozers MDT door Noord-Brabant

De planning van Imke is om na de zomer te starten met een derde ronde Wereldgozers en vervolgens met gemeente Eindhoven te kijken naar de mogelijkheden van een nieuwe ronde Wereldmeiden. Het project Wereldmeiden-Wereldgozers MDT draait op dit moment in 3 gemeenten, namelijk Roosendaal, Eindhoven en Land van Cuijk (start v.a. september 2024). In dit eerdere artikel keken we bijvoorbeeld al terug op de sportieve start van Wereldgozers in Roosendaal.

Rian Spaan, projectmedewerker inclusief Bewegen en provinciale projectcoördinator Wereldmeiden-Wereldgozers MDT, is blij dat het project in alle gemeenten haar vruchten afwerpt. Rian: “Het is leuk om te zien dat de deelneemsters zo enthousiast zijn en er zo blij van worden. Het is fijn dat dit project er zo aan kan bijdragen dat ze leuke contacten leggen met elkaar en nieuwe vriendschappen sluiten. Dat er ook nog meiden hun weg hebben gevonden naar structureel sportaanbod, is helemaal top! Ik ben heel blij dat het zo goed loopt in de gemeente Eindhoven!”

De buddy’s namen het vervolgens over en verzorgden een rondleiding door het Atik stadion in Roosendaal waarbij ze tussendoor een aantal quizvragen stelden over voetbalvereniging RBC Roosendaal die in dit stadion spelen. Maxime: “Ik hoop dat de jongeren een onvergetelijke tijd hebben tijdens het project Wereldgozers en dat ze aan vriendjes en vriendinnetjes willen laten zien wat ze die middag weer hebben gedaan. Tijdens de rondleiding kwamen de jongeren aan bij het RBC Café, waar natuurlijk ook de prijzen en foto’s van spelers ook te zien zijn. Één van de deelnemers vond dit zo interessant en indrukwekkend dat hij heel graag op de foto wilde. Dat is toch tof?”

Terwijl de buddy’s met de jongeren onderweg waren, zorgde Maxime ervoor dat er Whatsappgroepen werden gemaakt zodat iedereen gedurende het project gemakkelijk met elkaar in contact kan blijven. De dag werd uiteindelijk afgesloten met een beweegspel inclusief een klein competitief element om het wat spannender te maken. Maxime: “Het plezier wat al beleefd werd tijdens deze kick-off en het samenwerken tussen de buddy’s en deelnemers was zo leuk om te zien dat ik daar zelf gelijk een glimlach van op mijn gezicht kreeg. Die energie is ook een van de redenen dat ik dit een heel gaaf project vind”.

De sportcarrousel

Deze eerste bijeenkomst was vooral gericht op het kennismaken met elkaar en zorgen dat iedereen zich prettig, welkom en veilig voelt binnen de groep. De komende 10 weken gaan de jongeren, samen met hun buddy’s, onder begeleiding van Maxime starten met de sportcarrrousel. Hierbij zullen de jongeren kennismaken met verschillende sporten waaronder basketbal, rugby, honkbal en voetbal. Maxime: “Ik kijk er het meeste naar uit om samen met de jongeren lekker te sporten en een glimlach op het gezicht te zien. Waarbij we met elkaar veel lol mogen beleven, maar er ook heel veel nieuwe sociale contacten worden gelegd”.

Na die 10 weken is er een bijeenkomst waarbij de jongeren mogen aangeven welke sport(en) ze het leukst vonden en waar ze verder mee willen oefenen. Zo worden de jongeren opnieuw verdeeld op basis van hun voorkeur. Vervolgens gaan deze jongeren met één of meerdere buddy’s tien weken lang hun favoriete sport bij een Roosendaalse sportvereniging beoefenen. Het doel? De jongeren hun plek laten vinden bij een van de prachtige verenigingen die de gemeente kent zodat ze lekker kunnen blijven sporten en bewegen en tegelijkertijd nieuwe mensen (blijven) leren kennen.

Uniek Sporten regio Meierij werkt samen met het Jeroen Bosch Ziekenhuis. Regiocoördinator Luc van Eerd vertelt ons hier meer over.

“Samen met het Jeroen Bosch Ziekenhuis ondersteunen we patiënten in hun streven naar een gezondere leefstijl om zo hun gezondheidswelzijn te bevorderen.” Dit doen ze onder meer via het Samen Gezond Spreekuur: hier vindt een brede anamnese plaats met een verpleegkundige uit het JBZ en/of een preventiewerker van de GGD en/of leefstijlcoach en/of buurtsportcoach Uniek Sporten.

Hoe gaan we te werk?

Met de patiënt wordt gekeken waar de mogelijkheden liggen op het gebied van o.a. gezonde voeding, lichaamsbeweging, nachtrust, stressreductie en vitaliteit. Vervolgens wordt samen met de patiënt een Plan van Aanpak gemaakt waarin de vervolg stappen worden afgesproken. In het traject volgt na 3 weken een belafspraak voor monitoring en coaching moment. Na 3 maanden volgt een eindevaluatie voor monitoring of men een gezondere leefstijl is gaan omarmen in het dagelijks leven.

Ook worden er studenten van de HBO opleiding Sportkunde ingezet om patiënten die zijn opgenomen laagdrempelig in beweging te brengen via Beweegcafés. Met de revalidatieafdeling (Tolbrug) wordt nauw samengewerkt om revalidanten na revalidatie blijvend in beweging te houden. De werkgroep revalidatie, sport en bewegen, waar Uniek Sporten ’s-Hertogenbosch ook in is vertegenwoordigd, komt 4 keer per jaar bij elkaar voor afstemming, kennisdeling en bespreken van de voortgang van onze plannen.

Wat is het voordeel van deze samenwerking?

Het voordeel is de bundeling van kennis en netwerk. “Het ziekenhuis is ermee geholpen dat wij patiënten kunnen doorverwijzen naar lokaal beweegaanbod en/of ondersteuning van de buurtsportcoach.” Het aspect bewegen is een belangrijk onderdeel van een gezonde leefstijl. De kennis over bewegen in relatie tot de aandoening of beperking ligt bij Uniek Sporten. De kennis van de patiënt en daaraan verbonden gezondheids- of leefstijlproblematiek ligt bij JBZ, GGD en de leefstijlcoaches. Bundeling van kennis draagt bij aan het efficiënt en kwalitatief goed helpen van de patiënt bij een leefstijl (en beweeg-) gerelateerd vraagstuk.

Waar zijn ze nog meer mee bezig?

Het Samen Gezond Spreekuur wordt nu doorontwikkeld tot een leefstijlloket waar ook huisartsen patiënten naar kunnen doorverwijzen. De samenwerking tussen Uniek Sporten en de huisartsengroepen ligt er. Voor patiënten die zelf goed de weg weten te vinden is de website www.goedgezond.nl opgetuigd. En meer informatie over bewegen tijdens en na de beweegopname heeft het ziekenhuis ook hier online gezet.

Meer over Uniek Sporten